‘सिएनएन’ अमेरिका समाचार संस्था ले सार्वजनिक गरेको विश्वका घुम्नैपर्ने गन्तव्यको सूचीमा नेपालको मुस्ताङ पनि उच्च श्रेणीमा परेको छ । सन् २०२३ का लागि घुमफिरमा निस्कने पर्यटकले घुम्नै पर्ने उत्कृष्ट गन्तव्यमा नेपालको मुस्ताङ पनि परेको हो ।
सिएनएनले मुस्ताङलाई दक्षिण एसियाका गन्तव्यमध्ये घुम्नै पर्ने एक मात्र ठाउँ भनेको छ । सिएनएनले हिमाली पदयात्राका लागि मुस्ताङ उत्कृष्ट र प्रसिद्ध गन्तव्य भएको पनि उल्लेख गरेको छ ।
मुस्ताङ उपत्यका पुग्न हवाई मार्ग र स्थल मार्ग प्रयोग गर्नुपर्छ । काठमाडौँबाट हवाई उडानमार्फत पोखरा र पोखराबाट जोमसोम सम्म उडान हुन्छ ।
काठमाडौँबाट सिँधै गाडी लिएर १२ घण्टा हिडेपछि मुस्ताङ पुग्न सकिन्छ ।
मुस्ताङ
मुस्ताङ जिल्ला गण्डकी प्रदेशको एघार जिल्लाहरु मध्ये एक हो र नेपाल को ७७ जिल्लाहरु मध्ये एक हो जुन विक्रम संवद २००८ मा यस ठाँउ को नाम लो-मान्थाङ राज्य थियो ।
यस ठाउँ शाह वंश को उन्मूलन पछि नेपाल संघ मा शामिल भएको थियो। यसले ३,५७३ वर्ग किलोमिटर क्षेत्रफल ओगटेको छ र मुस्ताङ को जनसंख्या १३,४५२ रहेको छ।
मुस्ताङ नेपाल मा घुम्न को लागी सबै भन्दा राम्रो ठाउँहरु :
नेपालको दुर्गम र रहस्यमय क्षेत्र मुस्ताङ प्राकृतिक र सांस्कृतिक आश्चर्यको खजाना हो। बाँझो उपत्यकाहरू, पुरातन मठहरू, र हिउँले ढाकिएको चुचुराहरूको यो मनमोहक भूमि साहसी र सांस्कृतिक उत्साहीहरूका लागि एक आदर्श गन्तव्य हो।
मुस्ताङका बासिन्दा आतिथ्यताका लागि परिचित छन्, र तिनीहरू सधैं आफ्नो संस्कृति आगन्तुकहरूसँग साझा गर्न उत्सुक छन्। आफ्नो भ्रमणको क्रममा, तपाईंले चाडपर्वहरूमा भाग लिई, स्थानीय खानाहरू प्रयोग गरेर, र मुस्ताङको परम्परागत चलनहरू बारे सिक्दै स्थानीय संस्कृति अनुभव गर्न समय निकाल्नुपर्छ। मुस्ताङ विश्वकै सबैभन्दा आकर्षक र अनुपम गन्तव्य हो ।
मुस्ताङमा अचम्मको ल्यान्डस्केप सहित घुम्न लायक धेरै ठाउँहरू छन्। नेपाल गगनचुम्बी हिमालका लागि प्रसिद्ध छ । धौलागिरी हिमाल र ८ हजार मिटरभन्दा माथिको अन्नपूर्ण हिमाल यस क्षेत्रका प्रमुख आकर्षण हुन् । नेपाल घुम्न जाँदा मुस्ताङका घुम्नलायक ठाउँहरू हेर्न नछुटाउनुहोस्। मुस्ताङ राज्य नेपाल घुम्नको लागि माथिल्लो मुस्ताङ पदयात्रा
नेपाल को मुस्ताङ मा गर्न को लागी राम्रो चीज के हो?
माथिल्लो मुस्ताङको पदयात्राको अनुभव तिब्बतको पदयात्रासँग मिल्दोजुल्दो छ। यो भूगोलमा तिब्बती पठारसँग सम्बन्धित छ। नेपालमा सन् १९५० सम्म मुस्ताङ छुट्टै राज्य थियो । मुस्ताङको राज्य र नेपालका पुराना घरहरू हेर्न सक्नुहुन्छ। यसले पदयात्रा गर्दा अविस्मरणीय सम्झनाहरू दिनेछ।
मुस्ताङ नेपालका घुम्नलायक ठाउँहरु के के छन् ?
मुस्ताङ नेपालको सांस्कृतिक सम्पदा हो । जब यो मुस्ताङमा घुम्नका लागि उत्कृष्ट ठाउँहरूको कुरा आउँछ, तपाईंले अन्वेषण गर्नु अघि तिनीहरूको सूची बनाउनु पर्छ। माथिल्लो मुस्ताङ, नेपाल मा घुम्न को लागी शीर्ष मूल्याङ्कन स्थानहरु:
१: जोमसोम
जोमसोम तपाईको माथिल्लो मुस्ताङ नेपालको यात्राको सुरुवात बिन्दु हो। यात्रुहरू पोखराबाट उडान वा जीपबाट अफरोड ड्राइभबाट जोमसोम पुग्छन्। केही मिडिया र ब्लगरहरूले वर्णन गर्छन् कि यो मुस्ताङमा हेर्नको लागि उत्तम ठाउँहरू मध्ये एक हो। वास्तवमा पूरै माथिल्लो मुस्ताङको यात्रामा जोमसोम सबैभन्दा नराम्रो ठाउँ हो, तपाईंले भ्रमण गरेपछि महसुस गर्नुहुन्छ।
२: कागबेनी
कागबेनी गाउँ केही रात बिताउन, हरियो खेती, स्याउ खेतीका बगैंचा आदि खोज्नको लागि साँच्चै राम्रो ठाउँ हो। ५०० वर्ष भन्दा बढी पुरानो गुम्बा र गाउँले धेरै पर्यटकहरूलाई कागबेनी भ्रमण गर्न आकर्षित गर्दछ। मुक्तिनाथ खोला र कालीगण्डकी नदीको संगम हिन्दू तीर्थयात्रीहरूको लागि पनि पवित्र स्थान हो।
३: मुक्तिनाथ मन्दिर
पवित्र मुक्तिनाथ मन्दिर एक प्रसिद्ध “मुक्ति क्षेत्र” हो। १ सय पवित्र धारा र २ वटा पोखरीमा स्नान गरेपछि ज्ञात–अज्ञात पापबाट मुक्ति हुने जनविश्वास छ । यसरी धेरै हिन्दू र बौद्ध तीर्थयात्रीहरू यस ठाउँको भ्रमण गर्छन्।
मुक्तिनाथ मन्दिर माथिल्लो मुस्ताङको नियमित पदयात्रा मार्गभन्दा बाहिर तल्लो मुस्ताङमा अवस्थित छ। माथिल्लो मुस्ताङबाट फर्किएपछि मुक्तिनाथ मन्दिरको दर्शन गर्न थप एक दिन व्यवस्थापन गर्ने प्रयास गर्नुहोस्।
४: लो मान्थाङ
लो मान्थाङ मुस्ताङको प्रमुख आकर्षण र हेर्नको लागि उत्तम ठाउँ हो। लो मान्थाङ नेपालमा अवस्थित लुकेको तिब्बती राज्यको राजधानी सहर हो। लो मान्थाङ पदयात्रा जोमसोमदेखि लोसम्मको पुरानो कारवां मार्ग पछ्याउँछ। पर्खालले घेरिएको लो मान्थाङको शाही सहर।
५: नेपालमा स्काई गुफाहरू
चुसाङ गाउँबाट यात्रुहरूले कालीगण्डकीको छेउछाउका भिरालो चट्टानमा धेरै आकाश गुफाहरू पत्ता लगाउन थालेका छन्। लो मान्थाङ जाने बाटोमा हजारौं मानेले बनेका गुफाहरू हेर्ने अवसर पाउनुहुनेछ।
६: अद्भुत रक सुरुङ
कालीगण्डकी नदीले धेरै चट्टान सुरुङहरू बनाएको छ, हेर्नको लागि साँच्चै प्रभावशाली। चेले गाउँको माथिबाट कालीगण्डकी घाटीको दृश्य अमेरिकाको ग्रान्ड क्यान्यनसँग मिल्दोजुल्दो छ। यो ठाउँको बारेमा थोरैलाई मात्र थाहा छ किनभने यो नियमित पदयात्रा मार्गभन्दा बाहिर छ। माथिल्लो मुस्ताङ पदयात्राको क्रममा तपाईंले यो ठाउँ देख्न सक्नु हुन्छ ।
७: चुङ्सी गुफा
स्याङ्बोचेन गाउँ नजिकैको चुङ्सी गुफा एक तीर्थस्थल हो। गुफा नजिकै गुफा गुफा पनि छ। यो गुफा र गुफा भिक्षुहरू बीच ध्यानको लागि प्रसिद्ध छ। नेपालको माथिल्लो मुस्ताङमा हेर्नको लागि यो सबैभन्दा राम्रो ठाउँ हो। यस गुफामा ८औं शताब्दीमा गुरु रिन्पोछेले तपस्या गरेको बताइन्छ ।
८: रातो चट्टान
माथिल्लो मुस्ताङको रातो रङ्गको चट्टानको अविश्वसनीय वैभव हेर्नका लागि ढकमार र छोसेर क्षेत्र प्रसिद्ध छ । रातो चट्टानहरू जीवनमा एक पटक हेर्न र प्रशंसा गर्न प्राकृतिक संसारको एक अद्भुत र जिज्ञासु सौन्दर्य हो।
९: घर गुम्बा
माथिल्लो मुस्ताङ पदमार्गको अग्लो नाका पार गरेपछि यात्रुहरू घरगुम्बा पुग्छन् । मराङला ४२३० मिटरको चुचुरोबाट पदयात्रीहरूले उच्च हिमालसहित मुस्ताङ क्षेत्रको अविश्वसनीय दृश्य देख्न सक्छन्। घर गुम्बा एक पवित्र स्थान हो र मणि पर्खाल, चोरटेन्स र प्रार्थना झण्डाले सजाइएको पुरातन भोजनालय हो। यो मुस्ताङ घुम्नको लागि पनि राम्रो ठाउँ हो।
१०: छोसेर
२ घण्टाको पैदल यात्रा, १:३० घन्टा घोडसवारी र ४५ मिनेटमा जिप चलाएर यात्रुहरू लो मान्थाङबाट छोसेर पुग्छन्। गर्फु र छोसेर गाउँमा हेर्ने धेरै कुराहरू छन्। हजारौं वर्ष पहिले मानिसले बनाएका गुफाहरू छोसेर, मुस्ताङको प्रमुख आकर्षण हुन् । छोसेरमा रहेको झोङ गुफा माथिल्लो मुस्ताङमा रहेको एउटा प्राचीन आकाश गुफा हो मुस्ताङ नेपाल घुम्नको लागि उत्तम ठाउँ हो।
११: लुरी गुम्बा
लुरी गुम्बा माथिल्लो मुस्ताङ क्षेत्रको पुरानो गुम्बा हो जुन माथिल्लो मुस्ताङ पदयात्राबाट फर्किने बाटोमा पर्छ। पदयात्रीहरूले प्राचीन गाउँहरू, आधुनिकताले अछुतो जीवनशैली देख्न सक्छन्। माथिल्लो मुस्ताङमा घुम्नको लागि यो उत्तम ठाउँ हो।
१२: चोरटेन्स र मणि पर्खालहरू
माथिल्लो मुस्ताङ जाने बाटोमा कालो, सेतो र रातो छोरटेन्स यात्रुका लागि अर्को आकर्षण हो । मुख्य छोरतानहरू समर गाउँमा “छुयेर”, त्साराङ गाउँमा प्रवेश गर्न ठूलो चोरटेन ढोका, चराङ माथि लो मान्थाङ जाने बाटोमा सुङ्डा छोर्तेन हुन्। पदयात्रीहरूले घमी र ढकमार क्षेत्रको बीचमा माथिल्लो मुस्ताङको सबैभन्दा लामो मणि पर्खालहरू देख्न सकिन्छ ।
१३: मठ र ननरी
माथिल्लो मुस्ताङ जाने बाटोमा धेरै गुम्बा र ननरीहरू छन्। यी बुद्ध धर्म सिकाइ र अभ्यास केन्द्रहरू मुस्ताङ घुम्नको लागि उत्कृष्ट ठाउँहरू हुन्। यात्रुहरूले भिक्षुहरू र ननहरूसँग शान्ति र शुभकामनाको लागि सँगै प्रार्थना गर्न सक्छन्। यी सबै गुम्बा र ननरीहरू मध्ये कागबेनी नजिकैको तिरी गाउँमा रहेको ८०० वर्ष पुरानो ननरी हेर्न पक्कै पनी छुटाउनु हुँदैन ।
प्राकृतिक र साँस्कृतिक सौन्दर्यको मिश्रण प्रदान गर्ने अनुपम गन्तव्य मुस्ताङ हो । लो मान्थाङको पुरानो पर्खाल सहरदेखि धकमारको अचम्मको रातो चट्टानसम्म, मुस्ताङ आश्चर्य र आनन्दले भरिएको छ। त्यसोभए, आफ्नो झोला प्याक गर्नुहोस् र नेपालको यो रहस्यमय भूमिमा अविस्मरणीय साहसिक कार्यको लागि आजै तयार हुनुहोस्।।
Refrence : Wikipedia, Sprasa Media, Inte’l Media
